توندوتیژی دژی ئافرەتان

نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان لە17ی دیسمبەری‌ ساڵی 1999، بڕیاریدا 25 ی نۆڤەمبەر رۆژی تیرۆركردنی ئه‌وان، وه‌ك رۆژی جیهانی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی توندوتیژی دژی ژنان بناسێنێت.، ئه‌م رۆژه‌ بۆته‌ هێمای خه‌باتی ژنان و لەم ڕۆژەدا بەچەندین چالاکی جۆراو جۆر هەوڵی بەرنگاربوونەوەی توندو تیژی دەدرێت دژ بەئافرەتان و هوشیارکردنەوەی کۆمەڵگە دەدرێت و بەو ئومێدەی ئەم دیاردەیە ڕوو لە کەم بوونەوەو نەمان بکاتە.

دیاردەی توندوتیژی دیاردەیەكی جیهانییە و تایبەت بە شوێنێك یان وڵاتێك یان كیشوەرێك نییە و لە هەر شوێنێك ژن هەبێت توندوتیژیش هەیە، جا چ بە شێوەی نهێنی بێت یان چ بە شێوەی ئاشكرا، توندوتیژیشی بە هەموو جۆەرکانیەوە ج(جەستەیی بێت یان دەروونی ،سکسی،،،هتد) لەهیچ کتێبێکی ئاسمانیدا ڕێگەی پێدروا نیە و قەدەغە کراوە ، کەچی ڕۆژ تا ڕۆژ بێت ئەم دیاردەیە ڕوو لەزیاد بوون دەکات سەرەڕای بوونی چەند ڕێکخراوی تایبەت بەژنان و پێشکەوتنی کۆمەڵگە ، هۆکاری سەرەکیشی  دەگەڕێتەوە بۆ نزمی ئاستی پەروەردەی و  ڕۆشنبیری لە كۆمەڵگا دا، بۆ ئه‌وه‌ی مافه‌کانی ژن پێشێل نه‌کرێت و ژنان بگه‌ن به‌ مافه‌کانی  خۆیان پێویسته‌ له‌سه‌ر دام وده‌زگاو کاربه‌ده‌ستانی ده‌وڵه‌ت و،ڕێکخراوەکانی بواری ئافرەتان ولایەنە پەیوەندی دارەکان لە ڕیگای بڵاوکردنەوەی هۆشیاریکردنەوەی تاکەکانی کۆمەڵگە و ،  کار بۆ نەهێشتن و کەم کردنەوەی  توندوتیژی بکەن ، بۆ ئەوەی چیدیکە ژنان ڕووبەڕووی ئازاری جەستەیت و دەروونی نەبنەوە هەموو ئەو کەلتورانەی هۆکارن بۆ ئەنجامدانی توندوتیژی بەرانبەر ژنان لەمێشکی تاکەکاندا بسڕێتەوە ، ماف و ئەرکی ئافرەتان ڕەچاوبکرێت و بەو چاوەوە لەئافرەتان بڕوانن کە ئەوانیش مرۆڤن و مافی ئەوەیان هەیە وەک مرۆڤ بژین،